Các chiến dịch Kamose

Phát động chiến tranh

Kamose là vị vua cuối cùng trong số các vị vua Ai Cập bản địa ở Thebes. Ban đầu, các vị vua vương triều thứ 17 ở Thebes đã chung sống hòa bình với vương quốc Hyksos ở phía bắc đến cho tới trước vương triều của Seqenenre Tao.[2] Họ đã kiểm soát miền Thượng Ai Cập cho đến Elephantine và cai trị miền Trung Ai Cập xa về phía bắc tới Cusae.[3] Kamose đã theo đuổi việc đã mở rộng quyền lực của mình về phía bắc và với toàn bộ Hạ Ai Cập. Điều này dường như đã gặp nhiều phản đối từ các vị triều thần. Văn thư của Kamose Tấm bảng Carnarvon đã thuật lại sự mối nghi ngại từ hội đồng của nhà vua đối với triển vọng về một cuộc chiến tranh chống lại người Hyksos:

Hãy xem, tất cả đều trung thành tới tận Cusae. Vùng đất Ai Cập của chúng ta đang thanh bình. Elephantine [tại Thác nước thứ nhất] thì kiên cố, và phần miền trung (vùng đất) của chúng ta tới tận Cusae. Những người đàn ông vẫn đang cày cấy cho chúng ta những gì tốt nhất từ mảnh đất của họ. Gia súc của chúng ta gặm cỏ ở các đầm lầy Papyrus. Ngô thì dành cho những đàn lợn của chúng ta. Gia súc của chúng ta không bị đoạt đi... Ông ta giữ vùng đất của người châu Á; chúng ta giữ Ai Cập... "[4]

Tuy nhiên, điều này có thể là sự tuyên truyền nhằm để tạo nên danh tiếng cho ông khi mà vị vua tiền nhiệm, Seqenenre Tao, đã tiến hành chiến tranh với người Hyksos và đã tử trận. Kamose đã tìm cách khôi phục lại vương quyền của Hạ và Thượng Ai Cập bằng vũ lực mà ông nghĩ là xứng đáng thuộc về ông[5] Nhà Vua do đó phản ứng với hội đồng của mình.:

Ta muốn biết rằng sức mạnh này của ta phục vụ cho điều gì, trong khi một ông vua ở Avaris, và một kẻ khác ở Kush, và ta lại phải ngồi giữa một người châu Á và người Nubia, mà mỗi kẻ trong số chúng nắm giữ một phần của Ai Cập, và ta không thể vượt qua hắn ta quá Memphis... Không đời nào ta có thể chịu được, khi bị tước đoạt bởi các loại thuế của người châu Á. Ta sẽ phải bám lấy hắn, để ta có thể xé toang bụng hắn! Mong muốn của ta là bảo vệ Ai Cập và đánh đuổi đám dân châu Á kia! "[4]

Không có bằng chứng nào hỗ trợ cho khẳng định của Pierre Montet rằng động thái chống lại người Hyksos của Kamose vốn được các tư tế của Amun ủng hộ như là một cuộc tấn công chống lại việc thờ cúng thần Seth ở phía bắc (tức là động cơ tôn giáo cho cuộc chiến tranh giải phóng). Tấm bảng Carnarvon ghi rằng Kamose tiến về phía bắc để tấn công người Hyksos theo lệnh của Amun, nhưng đây đơn giản chỉ là sự cường điệu vốn phổ biến trong hầu như tất cả các chữ khắc hoàng của lịch sử Ai Cập. Kamose nêu lý do cho một cuộc tấn công vào người Hyksos của mình là niềm tự hào dân tộc. Ông cũng có thể chỉ đơn thuần là tiếp tục các chính sách tiến công quân sự từ vị vua tiền triều, Seqenenre, người dường như đã ngã xuống trong trận chiến chống lại người Hyksos.

Chiến dịch phía Bắc

Vào năm thứ ba dưới vương triều Kamose, ông bắt tay vào chiến dịch quân sự chống lại người Hyksos bằng việc gương buồm theo sông Nile về phía bắc từ Thebes. Đầu tiên, ông tiến đến Nefrusy, ở phía bắc của Cusae và được canh giữ bởi một đơn vị đồn trú Ai Cập trung thành với người Hyksos.[6] Một toán quân Medjay dã tấn công vị trí đồn trú này và chiếm đóng nó.[6] Khi Kamose tiến quân về phía bắc, ông có thể dễ dàng chiếm được các ngôi làng nhỏ và quét sạch các đơn vị đồn trú nhỏ của người Hyksos, nhưng nếu một thành phố chống cự, ông có thể chia cắt nó ra khỏi phần còn lại của vương quốc Hyksos chỉ đơn giản bằng cách bỏ qua nó để tiếp tục tiến về phía bắc. Đây là chiến thuật có thể cho phép ông tiến quân rất nhanh chóng trên sông Nile.[7] Một tấm bia đá thứ hai cũng được tìm thấy ở Thebes, tiếp tục lời tường thuật của Kamose với một cuộc tấn công vào Avaris. Bởi vì nó không đề cập đến Memphis, một thành phố lớn khác ở phía bắc, nên từ lâu đã có nghi ngờ rằng Kamose chưa bao giờ tấn công Avaris, nhưng thay vào đó nó lại ghi lại những gì ông dự định làm.[6] Kim Ryholt gần đây đã lập luận rằng Kamose có lẽ chưa bao giờ tiến xa hơn Anpu hoặc châu (Nome) Cynopolis tại miền trung Ai Cập (quanh khu vực Faiyum và thành phố Saka) và chưa bao giờ tiến tới vùng đồng bằng châu thổ sông Nile hoặc vùng Hạ Ai Cập.[8]

Bia đá thứ hai của Kamose ghi lại chiến thắng của ông trước người Hyksos (Bảo tàng Luxor).

Theo tấm bia thứ hai, sau khi tiến quân về phía bắc Nefrusy, binh lính của Kamose bắt được một sứ giả mang một bức thư từ vua Awoserre Apopi của người Hyksos tại Avaris gửi cho đồng minh của ông ta, vua của Kush, yêu cầu hỗ trợ khẩn cấp chống lại Kamose. Kamose ngay lập tức ra lệnh cho một đội quân của mình đánh chiếm và tàn phá ốc đảo Bahariya ở sa mạc phía tây, vốn có vai trò kiểm soát các tuyến đường sa mạc bắc-nam. Kamose ra lệnh làm điều này để nhằm bảo vệ hậu phương của ông. Kamose sau đó gương buồm về phía nam quay về Thebes, và tổ chức một buổi lễ mừng chiến thắng sau những thành công quân sự chống lại người Hyksos và mở rộng biện giới vương quốc của mình về phía bắc từ Cusae vượt qua Hermopolis tới Sako, hình thành nên biên giới mới giữa vương triều thứ mười bảy của Thebes và vương triều thứ mười lăm của người Hyksos.[9]

Ryholt lưu ý rằng Kamose không bao giờ tuyên bố trong tấm bia thứ hai của mình bất cứ điều gì về việc tấn công bản thân Avaris, mà chỉ có "bất cứ điều gì thuộc Avaris (nkt HWT-w'rt) ví dụ: chiến lợi phẩm [chiến tranh] mà quân đội của ông đã đoạt được" như dòng 7-8 và 15 trên tấm bia đá của Kamose- chỉ nhắc đến Avaris duy nhất một lần-chứng minh:

Dòng 7-8: Ta đã bố trí một đội tàu bảo vệ dũng cảm để tuần tra tới tận vùng rìa của sa mạc và với phần còn lại (của hạm đội) phía sau, nó như thể một con diều hâu đang đi săn trên lãnh thổ của Avaris.

Dòng 15: Ta đã không bỏ qua bất cứ điều gì thuộc về Avaris, bởi vì chúng (các khu vực mà Kamose đã cướp bóc)đã trống rỗng[10].

Bia đá thứ hai của Kamose nổi tiếng với việc kể lại rằng một sứ giả Hyksos đã bị bắt sống cùng với một lá thư từ vua Apophis- kêu gọi sự trợ giúp từ vị vua của Kush nhằm chống lại Kamose- khi đang băng qua những con đường sa mạc phía tây tới Nubia. Bằng chứng cuối cùng về những hoạt động quân sự của nhà vua chỉ ảnh hưởng đến châu Cynopolite, và không phải là tới chính thành phố Avaris, bởi vì sự thực là khi Kamose trao trả lại bức thư cho Apophis, ông đã đưa nó tới Atfih nằm cách khoảng một trăm dặm về phía nam của Avaris. Do đó, Atfih, đã trở thành biên giới mới hoặc là một vùng đất không người nằm giữa vương quốc Hyksos đang dần thu hẹp và vương triều thứ mười bảy của Kamose đang dần lớn mạnh. Hơn nữa, Kamose kể lại trong tấm bia thứ hai của ông rằng ý định của ông về việc trả lại bức thư của vị sứ giả Hyksos là nhằm thông báo cho Apophis về chiến thắng của vua Thebes ở "vùng đất Cynopolis từng là sở hữu của hắn." [11] Thông tin này cũng chứng thực rằng Kamose đã giới hạn các hoạt động quân sự của mình tới châu này của Ai Cập và không bao giờ tiếm đến thành phố Avaris vào năm thứ ba của ông.

Chiến dịch Nubia đầu tiên

Kamose được biết là đã tiến hành chiến dịch chống lại người Kush trước năm thứ ba của ông bởi vì vị vua Hyksos đã kêu gọi vị vua đồng minh người Kush của ông ta tấn công đối thủ Thebes và trả thù cho những tổn thất mà Kamose đã giáng xuống đối với cả hai vương quốc của họ. Không chắc rằng liệu Kamose có đủ nguồn lực, đồng thời đánh bại cả người Kush ở phía nam và sau đó, giáng một đòn nghiêm trọng đối với người Hyksos ở phía bắc chỉ trong một năm trên phòng tuyến mà kéo dài hơn vài trăm km.[12]